Noodverlichting

Bouwbesluit
Nieuwe bouwwerken moeten voldoen aan de minimum bouwtechnische voorschriften zoals beschreven in het Bouwbesluit. Deze voorschriften worden in de vorm van functionele en prestatie-eisen gesteld. Het Bouwbesluit definieert algemene eisen voor noodverlichting en legt aansprakelijkheid voor de veiligheid in een gebouw bij de eindgebruiker. Het Bouwbesluit kunt u raadplegen op bouwbesluitonline of downloaden op de website van de Rijksoverheid.

Arbowetgeving
Arbeidsomstandighedenbesluit is onderdeel van de Arbowet. Diverse Europese richtlijnen zijn hierin opgenomen en in dit besluit staat de veiligheid en gezondheid op arbeidsplaatsen centraal. Voor noodverlichting gelden ‘Minimum voorschriften inzake veiligheid en gezondheid op de arbeidsplaatsen’ en ‘Minimum voorschriften veiligheid en gezondheidssignalering op het werk’ (Richtlijn nr. 89/654/EEG en nr. 92/58/EEG).

De werkgever draagt volgens de Arbowet de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van medewerkers, bezoekers en leveranciers. De werkgever moet zorgen voor vluchtwegen en nooduitgangen en onderdeel daarvan is het aanbrengen van noodverlichting om veilig gebruik te maken van de vluchtwegen en nooduitgangen.

Meer informatie over de Arbowetgeving en links naar de volledige wetteksten vindt u op het Arboportaal.

Opvallend is dat de twee wetten elkaar tegenspreken wanneer het gaat om aansprakelijkheid. In de bouwwetgeving berust de verantwoordelijkheid voor de veiligheid binnen een pand bij de eigenaar van het pand en daarmee ook voor de noodverlichtingsinstallatie. De Arbowet daarentegen legt de verantwoordelijkheid neer bij de gebruiker (werkgever). Door deze tegenstrijdigheid kan beter gevraagd worden wie neemt de verantwoordelijkheid. Alleen dan voelen beide partijen zich aangesproken.

Normering
Overzicht van de Europese en Nederlandse normen.

NEN-EN 1838: Toegepaste verlichtingstechniek - noodverlichting
Beschrijft lichttechnische voorschriften waaraan noodverlichting in gebouwen moet voldoen. In de NEN-EN 1838 staan concrete en heldere eisen over omstandigheden en verantwoordelijkheden bij de installatie van noodverlichting. Deze dient altijd samen met het meest recente Bouwbesluit en de Arbowet toegepast te worden.

NEN 3011: Grafische symbolen - veiligheidskleuren en -tekens - geregistreerde veiligheidstekens
Definieert naast de veiligheidssymbolen en –kleuren ook het wereldwijd toegepaste pictogram voor vluchtrouteaanduiding. De Nederlandse norm NEN 6088 is vervallen in 2013 en opgegaan in NEN 3011.

NEN-EN 50172: Noodverlichtingssystemen voor vluchtwegen
Beschrijft de definities van het opstellen van een noodverlichtingsplan, de inspectie en onderhoud en het aanleggen van het logboek. De NEN-EN 50172 moet in samenhang met de NEN-EN 1838 en NEN-EN-ISO 7010 worden gelezen.

NEN-EN 50171: Centrale voedingssystemen
Deze norm definieert de producttechnische eisen waaraan de centrale noodverlichtingsvoedingssystemen moeten voldoen. Keuringsinstanties gebruiken deze norm als uitgangspunt.

NEN-EN-IEC 60598-2-22: Bijzondere eisen - verlichtingsarmaturen voor noodverlichting
Beschrijft de producttechnische eisen en legt vast waaraan noodverlichtingsarmaturen moeten voldoen. Geaccrediteerde keuringsinstanties zoals de DEKRA (voorheen KEMA) gebruiken deze norm als uitgangspunt.

NEN 1010: Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties
Deze norm stelt de eisen waaraan een noodverlichtingsinstallatie moet voldoen. Niet alleen de eisen voor vluchtrouteverlichting maar ook voor noodverlichting specifiek voor medische ruimten staan hierin beschreven.

NEN 2443: Parkeren en stallen van personenauto's op terreinen en in garages
Definieert eisen voor parkeerterreinen en parkeer- en stallingsgarages bestemd voor personenauto’s. Een vereiste is noodverlichting bij nooduitgangen en specifieke LUTO (licht uit tekst onzichtbaar) armaturen die bij gasdetectie in werking treden.

Er zijn nog meerdere Nederlandse voorschriften die naast deze normeringen betrekking hebben op noodverlichting, zoals:
ISSO publicatie 79 (inspectie en onderhoud van noodverlichtingsinstallaties)
ISSO publicatie 79.1 (ontwerpen en installeren van noodverlichtingsinstallaties en vluchtrouteaanduiding voor gebouwen).